Teknolojik İlerlemeler ve Tekillik: Karmaşıklık ve Düzenin Doğası
"Ne kadar geriye bakarsan, o kadar ileriyi görebilirsin."
– Winston Churchill
İki milyar yıl önceki atalarımız mikroplardı. Yarım milyar yıl önce balık, yüz milyon yıl önce fareye benzer bir memeli, on milyon yıl önce ağaç maymunları ve bir milyon yıl önce de ateşin nasıl evcilleştirilebileceğini çözmeye çalışan proto-insanlardı. Evrimsel soy ağacımız, değişimi nasıl özümlediğimize göre belirlenmiştir. Günümüzde ise bu hız artmaktadır (Carl Sagan).
Zeka ve Sorun Çözme Kapasitesi
Tek sorumluluğumuz, bizden daha akıllı olan bir şey üretmektir. Bunun ötesindeki herhangi bir sorunu çözmek bizim işimiz değildir. Zor sorun yoktur, yalnızca belli bir zeka düzeyine zor gelen sorun vardır.
Zeka düzeyini bir parça yükseltin, birtakım sorunlar bir anda olanaksız olmaktan çıkıp apaçık olacaktır. Kayda değer derecede yükseltin, her şey apaçık olacaktır (Eliezer S. Yudkowsky).
İvmelenen Getiriler Yasası ve Tekillik
"Gelecek öngörülemez" düşüncesi hep bir ağızdan söylenen bir nakarattır ama bu bakış açısı çoğu zaman yanıltıcıdır. Teknolojinin süregelen ivmesi, benim "İvmelenen Getiriler Yasası" adını verdiğim bir evrim sürecinin sonucudur. Bu yasa, ürünlerin ortaya çıkış hızındaki ivmelenmeyi ve üstel gelişmeyi niteler.
Bu ürünler, özellikle bilgi işlem teknolojilerini kapsar. Söz konusu üstel gelişme ise Moore Yasası'nın öngörülerinin çok ötesine uzanmaktadır. Tekillik (Singularity), bu yasanın önlenemez sonucudur.
Karmaşıklık Nedir? Pi Sayısı Örneği
Karmaşıklık kavramı, adı üstünde karmaşıktır. Bir tanıma göre karmaşıklık, bir süreci temsil etmek için gereken minimum miktardaki bilgiyi esas alır. Örneğin; Pi sayısının (3,1415...) bir milyon basamağını içeren bir dosyayı düşünelim. Bu sayılar rastgele görünür ve sıkıştırılamaz.
Ancak, bu dosyanın aslında "Pi Sayısı" olduğunu bilirsek, milyonlarca rakamı saklamak yerine sadece "Pi sayısının ilk bir milyon basamağını yaz" komutunu kullanabiliriz. İşte gerçek karmaşıklık ile rastgele veri yığını arasındaki fark budur. Murray Gell-Mann'ın dediği gibi; karmaşıklık, algoritmik bilgi içeriğidir.
Düzen vs. Karmaşıklık: Evrimin Amacı
Evrimsel süreçte her paradigma değişimi, karmaşıklığın artışını temsil eder gibi görünür (DNA'nın evrimi, beynin gelişimi, internetin doğuşu). Ancak "karmaşıklığın artması" tek başına bir hedef değildir. Evrimin amacı daha karmaşık yanıtlar değil, daha iyi (amaca uygun) yanıtlar bulmaktır.
Düzen, bir amaca uygun bilgidir. Einstein'ın dediği gibi: "Her şeyi mümkün olduğunca basit yap, ama daha basit yapma."
Örneğin, insansı maymunlarda başparmağın bükülme noktasındaki o küçük değişim, biyolojik karmaşıklığı çok artırmamış olsa da "Düzen"i muazzam ölçüde artırmış ve alet yapımını, dolayısıyla teknolojiyi mümkün kılmıştır.
|
| Teknoloji Evrimi Üzerine Bir Kuram |
Evrim Sona Mı Erdi, Hızlandı Mı? 🧬
Biyolojik evrimimiz yavaşlamış olabilir ama teknolojik evrimimiz ışık hızında. Sizce insanlık bir sonraki aşamada tamamen dijitalleşecek mi? Yorumlarda tartışalım! 👇✨
